نهادینه کردن سیستم باززایی و انتقال ژن در گیاه اطلسی

صنعت گیاهان زینتی در تلاشی که برای برآورده کردن تقاضای روزافزون عموم دارد، به سرعت در حال رشد است. مهندسی ژنتیک می تواند در تولید ارقام گیاهان زینتی مطلوب نقش مهمی داشته باشد. بهینه سازی باززایی و روش انتقال ژن در گیاه اطلسی برای ارقام ایرانی و خارجی با استفاده از مریستم انتهایی و قطعات برگ از طریق اگروباکتریوم انجام گرفت. در این بررسی به منظور بهینه سازی باززایی از طریق مریستم انتهایی پس از انتخاب ارقام، بذور آن ها در محیط کشت ms کشت داده شدند و مریستم انتهایی (مریستم به همراه پریموردیا) از گیاهچه های 7 روزه جدا گردید و به منظور تعیین بهترین محیط کشت ساقه زایی در یک طرح فاکتوریل کاملاً تصادفی با 12 تیمار شاخه زایی شامل محیط کشت ms حاوی ویتامین های b5 که دارای غلظت های مختلفی از naa (0/0، 2/0، 5/0 میلی گرم در لیتر) و bap (0/0، 1/0، 5/0، 1 میلی گرم در لیتر) بودند منتقل گردید و تعداد شاخه های مستقیم و غیر مستقیم یادداشت برداری شدند. تجزیه و تحلیل آماری داده ها نشان داد که تفاوت معنی داری بین غلظت های مختلف تنظیم کننده های رشد گیاهی در تولید تعداد شاخه های مستقیم و غیرمستقیم وجود دارد و bap یک میلی گرم در لیتر بیشترین تعداد چند جوانه را تولید کرد. برای مطالعه کشت بافت از طریق قطعات برگ، ریزنمونه های برگ ارقام مختلف در سه نوع محیط کشت ms تغییریافته و قطعات برگ رقم سوپرکاسکید در 10 نوع محیط کشت مختلف که از نظر غلظت و نوع تنظیم کنند های رشد متفاوت بودند، قرار داده شدند. نتایج نشان داد که بهترین محیط کشت برای باززایی مستقیم تمام ارقام، محیط کشت ms3 (ms حاوی ویتامین های+b5 bap+1mg/lzea+0.1mg/l naa (2mg/l می باشد. البته اثر متقابل رقم و محیط کشت موجب شد که رقم نیکتاجینی فلورا بیشترین تعداد شاخه مستقیم و رقم اوپرا بیشترین تعداد شاخه غیر مستقیم را در این محیط ایجاد کند. بهترین محیط کشت برای باززایی مستقیم سوپرکاسکید محیط کشت ms12 (ms حاوی ویتامین های + bap+0.1mg/l b5 naa+10mg/l tdz (2mg/l بود. به منظور بهینه سازی انتقال ژن از اگروباکتریوم lba4404 حاوی پلاسمید pbi121 استفاده گردید. پلاسمید pbi121 حاوی ژن نشانگر بتا-گلوکورنیداز (gus) و ژن دلتا - پایرولین -5- کربوکسیلات سنتتاز (p5cs) تحت کنترل راه انداز camv35s و ژن نیومایسین فسفوترانسفراز (nptii) به عنوان ژن قابل انتخاب تحت کنترل راه انداز nos بود. مریستم انتهایی و قطعات برگ اطلسی ارقام ایرانی و خارجی با سوسپانسیون باکتری حاوی پلاسمید pbi121 آلوده شدند و در محیط کشت ویژه ساقه زایی کشت شدند. قطعات برگ و مریستم هایی که قادر بودند در محیط انتخابی حاوی کانامایسین رشد نمایند به بهترین محیط باززایی و تولید ریشه منتقل شدند. واکنش زنجیره ای پلی مراز وجود ژن gus و p5cs را در ژنوم گیاهان تراریخت تأیید کرد. آزمون هیستوشیمیایی برای تأیید بیان ژن gus وآزمون بیوشیمیایی پرولین برای تأیید بیان ژن p5cs در ژنوم گیاهان تراریخت تحت شرایط تنش سرما و غیر تنش انجام گرفت.